Liberal Düşünce, Sayı 57-58, Kış-Bahar 2010 _{Türkiye Anayasasını Arıyor}

Takdim

Liberal Düşünce, içerik olarak oldukça dolu bir sayısıyla daha okuyucusunun karşısınaçıkıyor.Bu sayının ilk dört yazısı, Türkiye'nin son birkaç yıldır yapmaya çalıştığı demokratikaçılım çerçevesinde değerlendirilebilecek yazılardan oluşuyor. Bilal Sambur,“Alevi Sorununda Paradigma Değişimi: Özgürlük ve Çoğulculuk” başlıklı yazısındaAlevi sorununun ancak diğer kesimlerin de içinde yer aldığı köklü bir zihniyetdeğişimi sayesinde mümkün olabileceğine işaret ediyor. Sambur yazısını, “SünniAlevinin, Alevi başörtülünün, Müslüman Gayri Müslim'in hak ve özgürlüklerinin garantörüolmalıdır. Bizden farklı olanın hak ve özgürlüğünü savunmaya başladığımızandan itibaren daha özgür bir toplum olma hedefine daha çok yaklaşmış olacağız”tespitini yaparak bitiriyor.Hamit E. Beriş, Ak Parti hükümetinin 2007 seçimlerinden sonra yapmayı düşündüğüköklü anayasa değişikliğinin başkanlığını da yapmış olan, Liberal DüşünceTopluluğu'nun 2010 yılında vermiş olduğu özgürlük ödülünün sahibi veaynı zamanda anayasa hukuku alanında artık duayen kabul edilen Prof. Dr. ErgunÖzbudun ile Türkiye'nin cari sistemi üzerine entelektüel düzeyi hayli yüksek birmülâkat yapıyor. Çok sayıda önemli noktaya temas ettiği söyleşisinde Özbudun,hâlihazırdaki anayasanın ancak Lockecu anlamda liberal bir ruhla kabul edilebilirhâle geleceğini vurguluyor. Ama Özbudun, Türkiye için çok idealist olup da hayalkırıklığı içine düşmenin de mümkün olduğuna dikkat çekiyor; kendisinin, ortalamabir Avrupa demokrasisiyle bile yetinebileceğini belirtiyor. Bu değerlendirmesiyle,doğal olarak, demokrasimizin ortalama bir Avrupa demokrasisi düzeyine dahi erişemediğineişaret etmiş oluyor.Mehmet Turhan, son dönem tartışmalarımızda sürekli olarak konuştuğumuz,“Anayasa Mahkemesi, acaba şekil denetiminin de ötesine geçerek anayasa değişikliklerinidenetleyebilir mi?” sorusuna cevap oluşturacak bir perspektif sunmakta,“Halk Egemenliği ve Anayasal Değişikliklerin Yargısal Denetimi” başlıklı makalesiyle,Yüksek Mahkemenin sadece çoğunluk despotluğuna karşı bizleri koruyanbir tavrı terk etmesi gerektiğine, zira anayasaların çoğunluğun despotluğuna karşıbizleri korumanın dışında başka işlevlerinin de bulunduğuna işaret etmektedir.Yusuf Ş. Hakyemez, “Anayasa Değişikliklerinin Yargısal Denetimi ve AnayasaMahkemesi'nin Anayasaya Aykırı İçtihadı” başlıklı yazısında Anayasa Mahkemesi yanılsanin2008 tarihli içtihadının demokratik bir ülke parlamentosunun iradesini dışlayıpetkisiz hâle gelmesine yol açtığını belirtiyor. Hakyemez, eğer Yüksek Mahkemeninbu içtihadı doğru kabul edilirse normlar hiyerarşisi, anayasa yargısı, kurucu iktidar,kuvvetler ayrılığı ve egemenlikten kaynaklanan yetkilerin kullanımı gibi pek çokilke ve kavramın anlamsızlaşacağı uyarısını yapıyor.Gülsen Kaya, Cumhuriyet Halk Partisi tarafından 2009 seçimleri esnasındaİstanbul'da yapılmak istenen çarşaf açılımı ile yine aynı partiye mensup kadınlartarafından Mersin'de bir gösteride çarşafların yırtılması olayını, “Köhnemiş ModernMit: Halifelik ve Çarşaf” başlıklı yazısında bir değerlendirmeye tâbi tutuyor velâikliğin en kayda değer kazanımının çarşaftan kurtulmak şeklinde algılanmasınınalgılarımızı nasıl kısırlaştırdığına dikkat çekiyor.Haluk Alkan ve Atila Doğan, “Osmanlı Liberallerinde Toplum ve DemokrasiAnlayışı”nın izini sürerek, o günkü liberaller ile bugünkü liberaller arasında bir karşılaştırmayapmamıza imkân sağlayacak değerlendirmelerde bulunuyorlar. Yazıdananlaşılan o ki, Osmanlı liberalleri, toplumu da demokrasiyi de günümüz liberallerindenfarklı algılıyorlar. Örneğin, o dönemde demokrasiyi halkın istibdadı olarak görenliberallere rastlamak mümkün gözüküyor. Oysa bugün liberaller, bürokratik iktidarkarşısında halkın iktidarını tesis edecek adımlar için canla başla uğraşıyor. Bu türfarklılıkları görebilmek için Alkan ve Doğan'ın makalesi, ufuk açıcı bilgiler sağlıyor.Fatih Duman'ın “Edmund Burke'te Muhafazakârlığın Liberal Temelleri: Rasyonalizm,Sosyal Teori ve Siyaset” başlıklı yazısıyla okuyucu, muhafazakârlığın öncü ismiEdmund Burke ile liberalizm arasında ne gibi bağlantı noktalarının kurulabileceğinigörüyor. Bu çerçevede örneğin, liberalizmin siyasetin toplumsal hayatı kuşatacakkadar geniş olmaması gerektiği, kurucu rasyonalizmin reddi, kendiliğindenlik gibifikirleriyle Burke'ün fikirleri arasında bir zıtlaşma değil bir uyuşma olduğunu tespitedebilme imkânına sahip oluyor.Bir aksilik olmazsa bir sonraki sayının Avusturya İktisadı ağırlıklı bir sayı olmasıdüşünülüyor.Daha açık zihinli bir toplumda yaşıyor olduğumuzu görmek temennisiyle...

Yusuf Şahin
Editör