Yeşil ve Siyaset _{Siyasal Ekoloji Üzerine Yazılar}

Ekolojiyi, çevre meselesini politik bir mesele olarak almanın önünde büyük düşünsel engeller var. Öncelikle, naif bir meşgale sayılması, “çiçek böcek muhabbeti” diye küçümsenmesi. Sonra, teknik bir uzmanlık alanı sayılması. Bunlarla beraber, steril bir lobiciliğin, gönüllü hayır-hasenat faaliyetinin dar çerçevesine sıkışması.
Ekolojiyi araçsallaştırarak politize etme girişimlerini de engeller arasında saymalı aslında. Faşizm-Nazizm bile ekolojiye el koymaya çalışmaktan geri durmadı. Elinizdeki kitapta böylesi “istismarlar” da ele alınıyor. Ama yanlış anlaşılmasın: ekolojiyi bütün politik akımlardan yalıtılmış, kendine mahsus bir âlemde yaşıyormuş gibi tasarlayamayız. Politik bir ekoloji, hem ekolojiyi kendi sorunsalı içinden politize etmeyi başaran, hem de bu sorunsalın evrensel politik davalarla alış verişini kuran bir zemine oturabilmeli.
Elinizdeki derleme, işte bu bakış açısının zenginlik ve enerjisini taşıyor. Ekolojinin sosyalizmle, feminizmle, anarşizmle, liberalizmle, muhafazakârlıkla, demin andık, faşizmle eklemlenmesinin düşünsel deneyimleri –arızalarıyla beraber- tartışılıyor kitaptaki yazılarda. Politik ekolojizmin özgün ekolleri olan derin ekoloji, tinsel ekoloji ve Bookchin'in toplumsal ekolojisi ayrıca konu ediliyor.
Karamsar bir kıyametçiliğin de, naif bir apolitizmin de, idare-i maslahatçılığın da ufuklarını aşacak, gerçekten hayatî önemdeki sorunlara çözüm ve politikaya ruh getirecek bir ekolojizm için…

***

Bu kitap, özellikle Anglo-Amerikan siyaset bilimi literatüründe kayda değer bir yeri olan ve fakat Türkiye'de akademyanın -az sayıdaki saygın metin dışında- genellikle ilgisiz kalmayı tercih ettiği siyasal ekoloji tartışmalarına hasredilmiş bir çalışmadır. Hem geleneksel siyasal ideolojilerin çevreyle kurdukları bağı açıklamak, hem de yeşil düşünce ve ekolojizmin ayırt edici yaklaşım ve savlarını ortaya koyma gayreti, bu çalışmanın özgün yönü olsa gerek. Meseleyi bütüncül bir bakış açısıyla ele alarak, tartışmanın bâkir kaldığı Türkiye ayağındaki bir açığın kapanmasına hizmet etmesi arzulanan bu kolektif eser; önemli metinlerini okuyucuyla buluşturan akademisyen ve entelektüellerin ürünü. İlk baskısı 2012 yılında raflardaki yerini alan kitabın kısa bir sürede tükenmiş olması, bu sahaya olan ilginin sevindirici bir göstergesi olsa gerektir. İlaveten, gecikmeli de olsa ikinci baskıyı okuyucuyla buluşturabilmenin, diğer bir memnuniyet vesilesi olduğu da her türlü izahtan varestedir. Bu süre zarfında Yeşil ve Siyaset, siyasal ekoloji konusundaki derin entelektüel ihtiyaca cevap vermenin yanında, bilhassa lisansüstü düzey başta gelmek üzere, üniversitelerin sosyal bilimler okutulan muhtelif bölümlerinde de akademik bir kaynak olarak değerlendirildi. Öte yandan, benzer temalı yeni kitap ve çalışmaların önünü açan, heyecan sahibi araştırmacılarla yazarlara ilham ve istikamet veren bir eser olmayı da başardı. Kitabın ilk baskısındaki plan büyük ölçüde korunmakla birlikte, ikinci baskıda, muhtevayı teşkil eden yazılarda bazı değişiklikler yapıldı. Mevcuda yönelik ilave ve tenkisatın yanında, çalışmayı güçlendirecek bir başlık olarak, Alman Yeşiller Partisi örneği de yeşil siyasetin dünyadaki en güçlü ve etkili pratiği olarak kitaba dâhil edildi.

İçindekiler
Yeşil Düşünce, Ümit Şahin
Çevreciliğin İdeolojik Unsurlarının Eklemlenmesi, Aykut Çoban
“Derin Ekoloji” Üzerine, Tuncay Önder
Bir Sosyal Hareket Olarak Tinsel Ekoloji:
Çevre Sorunlarına Mâneviyatçı Çözüm, Mustafa Altunoğlu
Murray Bookchin ve Sosyal Ekoloji, Orçun İmga
Toplumsal Ekoloji ve Komünalizm, Şadi İdem
Çevre Sorunları ve Liberalizm, Yusuf Şahin
Doğal Müttefikler Mı?: Muhafazakârlık ve
Çevrecilik İlişkisinin Haritası, Bruce Pilbeam
Nazi Ekolojisi, Hakan Olgun
Ekososyalist Alternatif ve Ekolojik Devrim, Stefo Benlisoy
Doğayı Yardıma Çağırmak:
Anarşist Ekolojizm, Dilaver Demirağ
Ekofeminizm:
Kadın-Doğa İlişkisi ve Ataerkil Tahakküm, Hakan Olgun
Son Bakışta Hüzün: Merhamet Etiği Olarak Levinas ve
Hayvan Hakları, Nilgün Gökçen Demirağ
Yeşil Düşüncenin İktidarı:
Alman Yeşiller Partisi, Salih Zeki Haklı